De kans krijgen om twee weken stage te lopen bij CERN, meer te leren over deeltjesfysica, andere jonge mensen met dezelfde passies te ontmoeten en te netwerken, is een droom die in werkelijkheid werd voor 24 Belgische studenten!
« Ik had geen idee wat ik van deze stage kon verwachten... maar het is 100 keer beter dan alles wat ik me had kunnen voorstellen! » « Het is gewoon geweldig om hier te zijn! Ik had nooit gedacht dat ik uitgekozen zou worden! »
Dit najaar kregen 24 Belgische studenten de kans om deel te nemen aan het High School Students Internship Program (HSSIP), een twee weken durende stage bij CERN. Tijdens deze stage, van 24 oktober tot 6 november 2021, konden deze 16- tot 17-jarigen het laboratorium en de faciliteiten ervan bezoeken en werken aan projecten die verband houden met deze organisatie. In groepjes van twee of drie hadden de deelnemers tot het einde van hun verblijf de tijd om een project te voltooien en voor te stellen waarvan het onderwerp van tevoren aan hen was toegewezen naar gelang van hun interesses, dit alles onder toezicht van een of meer leden van de CERN (onderzoekers, natuurkundigen, ingenieurs, maar ook informatici, leraren, fotografen, enz).
De thema's van de projecten omvatten verschillende facetten van de ter plaatse verrichte activiteiten en zijn representatief voor de verscheidenheid van gebieden die nauw of veraf verband houden met de deeltjesfysica. De werkzaamheden van deze studentengroepen varieerden van muondetectie tot acceleratorbeheer in het CERN-Controlecentrum (CCC), evaluatie van leermiddelen, verbetering van de stralingsveiligheid, gegevensanalyse en 3D-visualisatie. Zij hadden ook betrekking op computerprogrammering en robotica, kunstmatige intelligentie in versnellers, cloudbeheer, wetenschappelijke audiovisuele communicatie, enz.
« […] vanuit pedagogisch en didactisch oogpunt was deze cursus een geweldige manier om de bevordering van de wetenschap onder de aandacht te brengen. Door zich open te stellen voor het vrij delen van zijn kennis en door het imago van de onderzoeker, natuurkundige of technicus te vermenselijken, maakt CERN het mogelijk om, via dit pilootprogramma, bij te dragen tot de ontwikkeling van sterke roepingen voor wetenschappers, waaraan wij op verschillende gebieden nood hebben », voegt Cédric Vanhoolandt, de begeleidende docent, eraan toe.
Naast de uren die aan de projecten werden besteed, kregen de Belgische studenten de gelegenheid de belangrijkste centra en hoogtepunten van de site te bezoeken, waaronder de Antimatter factory, de CMS (Compact Muon Solenoid), het Isolde-experiment, de LINAC (LINear ACcelerator) en het Data Centre. Om hun inzicht in de deeltjesfysica te vergroten, konden de studenten in het kader van het programma experimenteren met en manipuleren van laboratoriumapparatuur in het S'Cool LAB om bijvoorbeeld een Cloud Chambre te maken waarin zij kosmische deeltjes konden observeren.
Dit programma wordt elk jaar aan een paar lidstaten aangeboden en dit jaar was België voor het eerst aan de beurt, met een recordaantal deelnemers in verhouding tot zijn bevolking. Bijna 600 leerlingen uit het 4e en 5e middelbaar onderwijs hebben afgelopen mei hun aanvraag ingediend, waarmee HSSIP België een van de populairste edities van het programma is geworden. De selectie was gebaseerd op studieresultaten, maar vooral op een aanbevelingsbrief van een leraar, een video waarin de student zijn of haar beweegredenen presenteert en verschillende essays in het Engels. 24 deelnemers, uit een groot aantal getalenteerde en gemotiveerde mensen, werden zo gekozen: 14 Nederlandstaligen, 9 Franstaligen en één Duitstalige, zodat de verdeling over de gemeenschappen en, in het algemeen, de gelijkheid tussen mannen en vrouwen wordt gerespecteerd.
« De nationale coördinatoren, die afkomstig zijn uit de wetenschappelijke wereld en het middelbaar onderwijs, wilden van meet af aan een sterk en eensgezind beeld van ons multiculturele land laten zien. Het aantal ontvangen aanvragen bevestigt deze eenheid. Zoals CERN aantoont, heeft de wetenschap niets aan verdeeldheid. » (Cédric Vanhoolandt)
De geselecteerde jongeren werden vervolgens, na een maand van eindeloos wachten, op de hoogte gebracht. Bijna niemand van hen had dat verwacht, gezien het enorme aantal deelnemers. Hun profielen waren zeer uiteenlopend, maar ze brachten allemaal hun eigen persoonlijke noot in de groep. Ze hebben ook veel van elkaar kunnen leren. In dit programma deden verschillen in geslacht, taalgemeenschap of geloof er niet toe. Deze jongeren werden verenigd door hun enthousiasme, passie en motivatie.
« Persoonlijk was ik meer dan vereerd te hebben bijgedragen tot deze buitengewone ervaring en deze te hebben beleefd met de jongeren voor wie ze bedoeld was. » (Cédric Vanhoolandt)
« Onvergetelijk », « ontdekking » en « ongelooflijk » zijn woorden die vaak door jongeren worden gebruikt om het programma te beschrijven waaraan zij hebben deelgenomen. Ongetwijfeld heeft iedereen de twee weken anders beleefd, niet in het minst omdat iedereen unieke projecten had. Maar wat zeker is, is dat iedereen uit de ervaring kwam met een gevoel van volwassenheid en verwondering. De cursus heeft sommigen geholpen hun stem te vinden, anderen om hun studiekeuze te bevestigen of om zich bewust te worden van de veelheid van mogelijkheden die de wetenschapsgebieden bieden.
« Het is heel breed, in de wetenschap kun je in alles geïnteresseerd zijn. Doe gewoon wat je doet, doe wat je leuk vindt en meestal zal het bij de wetenschap blijven », zegt Seppe, een van de geselecteerde jongeren.
In veel gevallen komt de stage niet helemaal overeen met het beeld dat de student van het programma had. Veel studenten hadden zich een zeer academisch programma voorgesteld en waren aangenaam verrast toen zij aankwamen.
« Ik dacht dat het nogal streng zou zijn, dat we allemaal om 17.00 uur in onze respectievelijke kamers zouden zijn », voegt Runa, een deelneemster aan het programma, eraan toe.
Zowel in de aangeboden activiteiten als in de groepsdynamiek is het programma in alle opzichten een verrijkende ervaring geworden in de hoofden van de deelnemers. Zij moedigen allen andere studenten aan hun geluk te beproeven met soortgelijke programma's die evenveel indruk op hen zouden kunnen maken als dit HSSIP.
Met dank aan François Briard, de coördinator van dit HSSIP België,
aan Jean-Pierre Grootaerd en Cédric Vanhoolandt, coördinatoren in België,
aan Margherita Boselli, manager,
aan Feza Tankut, ondersteuning,
aan Marijke Keupers, Nederlandstalige begeleidende lerares,
aan Cédric Vanhoolandt, Franstalige begeleidende leraar,
aan alle supervisors van het project,
en aan alle CERN-leden die op de een of andere manier betrokken waren bij het goede verloop van de cursus!
Dit artikel is geschreven door 2 van de 24 geselecteerde leerlingen: Satya Libert en Margot Portier, beiden in het zesde middelbaar, respectievelijk van Athénée Fernand Blum in Schaarbeek en Institut Saint-Joseph in Welkenraedt, in het kader van hun project voor wetenschapscommunicatie en audiovisuele media.